Borçlar hukuku, taraflar arasındaki alacak ve borç ilişkilerini düzenleyen temel hukuk dalıdır. Bu alandaki uyuşmazlıklar, sözleşmelerin kurulması, ifası, ihlali ve sona erdirilmesi süreçlerinde ortaya çıkar. Borçların doğması, değişmesi veya sona ermesi borçlar hukukunun kapsamındadır.
Borçlar hukuku uyuşmazlıkları; ticari işlemler, hizmet sözleşmeleri, satış, kira ve benzeri ilişkilerde sıklıkla karşılaşılan durumları içerir. Bu uyuşmazlıkların çözümünde, tarafların hak ve yükümlülükleri, kanunlar ve sözleşme hükümleri çerçevesinde değerlendirilir.
Uyuşmazlıkların hukuki yollarla çözümü sürecinde; tarafların haklarının korunması, yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve alacakların tahsili temel hedefler arasındadır. Bu kapsamda, borçlar hukuku uygulamaları, yargı mercileri önünde olduğu kadar alternatif çözüm yollarıyla da ele alınabilmektedir.
Borçlar hukuku, özel hukuk alanında oldukça kapsamlı ve temel bir disiplin olup, kişiler arasında borç ilişkisi doğuran hukuki işlemleri ve bu işlemlerden kaynaklanan hak ile yükümlülükleri düzenler. Bu hukuki işlemler arasında en yaygın olanlar sözleşmeler, haksız fiiller ve sebepsiz zenginleşme durumlarıdır. Borçlar hukuku, taraflar arasında kurulan bu borç ilişkilerinde, borcun ifası yani yerine getirilmesi, ifa edilmemesi veya gecikmesi gibi durumları, ayrıca tarafların sorumluluk halleri ile bunlara bağlı olarak doğan tazminat yükümlülüklerini detaylı bir şekilde inceler.
Türk Borçlar Kanunu, bu alanda temel düzenleyici mevzuat olarak görev yapar ve borçların doğması, değişmesi, sona ermesi, yerine getirilmemesi halinde uygulanacak yaptırımlar ile tarafların hak ve yükümlülüklerine ilişkin kuralları ortaya koyar. Borçlar hukuku, sadece gerçek kişiler arasında değil, aynı zamanda tüzel kişiler arasında da doğabilecek mali ilişkilerin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar.
Bu hukuk dalı, borç ilişkilerinin kurulması sürecinde tarafların iradelerinin nasıl şekilleneceği, sözleşmelerin geçerlilik şartları, borcun kapsamı ve sınırları gibi konuları da kapsamlı biçimde ele alır. Ayrıca, borçların yerine getirilmemesi halinde doğacak hukuki sonuçlar, tazminat talepleri, sorumluluk halleri ve alacakların tahsili gibi süreçler borçlar hukukunun ayrıntılı inceleme alanına girer.
Borçlar hukukuna dayalı uyuşmazlıklarda süreç, tarafların karşılıklı iletişimi ve çözüm arayışına dayanır. Taraflar arasında anlaşmazlık konusu belirlendikten sonra, çözüm yolları araştırılır ve uygun bir yöntem tercih edilir. Amaç, zaman ve maliyet açısından etkin, tarafların haklarını gözeten sonuçlara ulaşmaktır.
Taraflar, anlaşmazlığın kapsamını ve konusunu netleştirir.
Uyuşmazlık çözümünde görev alacak kişiler veya kurumlar belirlenir ve iletişim başlatılır.
Taraflar arasında kabul edilen çözüme varılır veya hukuki süreçlere başvurulur.
